خانواده مجازی: مروری بر فرصت ها و چالش های استفاده از شبکه های اجتماعی مجازی تلفن همراه

در دنیای امروز که «عصر ارتباطات» نام گرفته است، رسانه ها و وسایل ارتباط جمعی به واسطه سرعت، تداوم و وسعت جهانی انتشار پیام به مثابه جزء لاینفک ارتباطات اجتماعی در نظر گرفته می شوند، به گونه ای که تصور دنیای بدون رسانه برای ما غیرممکن است.این درحالی است که در طول چند دهه گذشته با تغییرات ایجاد شده در فناوری رسانه، ظهور رسانه های نوین باعث رسوخ بیشتر تکنولوژی در زندگی انسان ها شده و بالطبع به واسطه شیوه و تأثیرات استفاده، تغییرات فرهنگی متعددی را در خانواده ها و جامعه به وجود آورده است.
با نگاهی واقع بینانه به رویدادهای اخیر فضای سایبری و ظهور شبکه های اجتماعی مجازی بر روی تلفن های همراه هوشمند، به نظر می رسد روند استفاده از این ابزار ارتباطی در جامعه امروزی از شتابی روز افزون برخوردار بوده و اگرچه ممکن است همانند بسیاری از رسانه های نوین در ابتدای امر نزد کاربران و عامه مردم دارای محبوبیت و استقبال باشد و به مرور از شدت آن کاسته شود، اما تغییرات و تاثیرات فرهنگی آن در زمان کوتاه استفاده به اندازه ای است که نمی توان از پیامدهای منفی آن به راحتی چشم پوشید.
این درحالی است که از یک طرف این شبکه ها دارای کارکردهای متعددی همچون؛ تقویت ارزش ها و باورهای ملی و مذهبی، تسهیل روابط خانوادگی و دوستانه، ارتقاء دانش و آگاهی های اجتماعی، فراهم آمدن فرصت های تفریحی و سرگرمی و... است و از طرف دیگر تأثیرات زیان باری همچون؛ تضعیف ارزش ها و هنجارهای خانوادگی و اجتماعی، کاهش مهارت های ارتباطی، اعتیاد به استفاده مداوم، به خطر افتادن سلامت روحی و روانی فردی و اجتماعی، ترویج شایعات و اطلاعات نادرست و کاهش اعتماد اجتماعی، نقض حریم خصوصی، سوء استفاده از افراد و... را به دنبال دارد.
این پیامدهای منفی و تغییرات فرهنگی مخرّب در حوزه ارزش ها و هنجارهای اجتماعی به عنوان مهمترین مؤلفه ها و اجزاء فرهنگ جامعه که ناشی از استفاده بی رویه و مداوم از این شبکه ها است، باعث بروز نگرانی های زیادی در خانواده ها و سایر نهادهای اجتماعی شده است. به ویژه آنکه باعث ظهور سبک و شیوه جدیدی در زندگی، ارتباطات خانوادگی و تعاملات اجتماعی گردیده و مفاهیم جدیدی همچون «خانواده مجازی» از این شیوه «زندگی مجازی» به وجود آمده است.
از این رو به نظر نگارنده پرداختن به موضوع حاضر بسیار ضروری است و لازم است مسؤولین امر هرچه سریعتر با بهره گیری مناسب از فرصت ها و چالش های پیش روی در جهت سیاست گذاری صحیح و هدایت کاربران به سمت و سوی استفاده مطلوب و مناسب از این ابزار نوین ارتباطی گام بردارند.